Het IOS Onderzoeksplatform ‘Markets & Corporations in Open Societies’ organiseert op donderdag 14 februari een seminar over de betekenis van mondiale markten en de open samenleving in de 21e eeuw. De conceptuele, normatieve, en empirische vragen rond dit thema zullen worden belicht door sprekers uit verschillende disciplines alsmede uit de praktijk.

Onze samenleving is in toenemende mate een open samenleving. Een van de domeinen waarop dat manifest wordt, is dat van mondiale markten. Internationale markten hebben de afgelopen jaren een duizelingwekkende groei doorgemaakt, waarbij afstanden, grenzen, en natie-staten er steeds minder toe doen.

Globalisering
Door globalisering, technologische ontwikkeling, en digitalisering kunnen producten, informatie, kennis, arbeid en kapitaal op ongekende schaal en met ongekende snelheid worden uitgewisseld. In de mondiale economie zijn we zijn meer verbonden dan ooit te voren, en dat biedt mogelijkheden voor samenwerking en innovatie – en daarmee welvaart en ontwikkeling voor mensen. Aan de andere kant zijn door globalisering en complexiteit, nieuwe risico’s ontstaan die onevenredig drukken op zwakke groepen. Het vervagen van fysieke grenzen biedt ook nieuwe gelegenheden voor schadelijk gedrag van ondernemingen buiten het bereik van de wet, waardoor ongelijkheid toeneemt.

Poppers beroemde boek ‘De open samenleving en haar vijanden’ vormt de intellectuele grondslag voor het idee van de open samenleving. Centraal in Poppers open samenleving staan individuele vrijheid en rechten. Initiatief, experiment, en diversiteit van meningen kunnen in open samenlevingen floreren. Sinds Popper zijn boek in 1945 publiceerde, staat ‘de open samenleving’ voor het normatieve ideaal van de liberale democratische rechtsstaat. In de realiteit van hedendaagse, neoliberale markteconomieën, wordt openheid echter vaak in verband gebracht met instabiliteit en onzekerheid. Wat is de betekenis van dit ideaal in de werkelijkheid van de huidige geglobaliseerde markteconomie? Heeft de toegenomen openheid van markten, de open samenleving als politiek ideaal dichterbij gebracht? Of moeten er grenzen worden gesteld aan openheid?

De centrale invalshoek van deze middag is de relatie tussen de open samenleving en mondiale markten, waarin een fundamenteel andere machtsbalans bestaat tussen staat, ondernemingen, en ‘civil society’ dan in 1945. Neoliberale markten zijn platforms voor ontwikkeling en waardencreatie, maar worden ook als de oorzaak gezien voor de afbreuk van publieke waarden. Waar autoritair leiderschap door Popper als bedreiging van de open samenleving werd beschouwd, wordt de staat tegenwoordig te weinig gezag toegeschreven ten opzichte van machtige ondernemingen, en wordt gepleit voor meer regulering om publieke waarden beter te beschermen.

Het seminar biedt de aanzet tot een nieuwe analyse van de relatie tussen overheden, markten, ondernemingen en burgers in de open samenleving. Na de opening door prof. dr. Rutger Claassen (hoogleraar Politieke Filosofie en Economische Ethiek) zullen er twee sessies plaatsvinden waarin sprekers vanuit de praktijk en de UU een presentatie verzorgen

Sprekers

• Rutger Claassen (Faculteit Geesteswetenschappen)
• Mark Sanders (Utrecht University School of Economics)
• Friederycke Haijer (Departement Rechtsgeleerdheid)
• Joost de Laat (Utrecht University School of Economics)
• Mariëtte van Huijstee (SOMO)
• Mirko Schäfer (Faculteit Geesteswetenschappen)
• Judith van Erp (Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap)
• Hanneke Cin-A-Fo (NRC Handelsblad)
• Elaine Mak (Departement Rechtsgeleerdheid)